C-ESARET

The Experiment.. Deney.. 2001 ve 2010 yıllarına ait iki versiyon.. Bu filmi bilen, izlemiş olan ve en önemlisi sevmiş olanlar bu yazıyla da ilgilenecektir.. Yazının konusu, filmin tiyatro uyarlaması olan     C-ESARET..

Filmin senaryosu Mario Giardano’ya ait.. Senaryo Das Experiment Black Box adlı kitaptan esinlenerek yazılmış.. Bu bilgiler önemli.. Ve tiyatroya uyarlayan da Berna Tunalı..
Tiyatro Bagaj tarafından sahneye konular ve Craft Atölye tarafından da büyük destek görmüş olan proje 2. Gösterimini 29 Nisanda Garaj İstanbul’da yaptı.. Kısaca oyunun konusundan bahsedelim ki filmi izleyenler zaten bileceklerdir..

Hapishanelerdeki psikolojik durumları çözümlemek adına bir deney yapılacaktır.. İlan verilir ve 12 kişi ( filmde bu sayı 2010 Amerikan yapımında 26, 2001 Alman yapımında 20dir) seçilir.. Deney sonlandığında, katılan her deneğe 10.000 Euro ödenecektir. Deney 14 gün sürecek ve bu süreçte yarısı gardiyan yarısıysa mahkum olarak seçilen denekler bilim insanları tarafından 24 saat gözlemlenecektir.. Gerçek bir hapishane atmosferi yaratılmak adına herşey düşünülmüştür.. Deney araştırma binasının bodrumunda gerçekleşecektir.. ve başlar..

Psikolojilerin en doğru şekilde gözlemlenebilmesi adına, gardiyan ve mahkum rolüne seçilen denekler ortamı benimsemeli ve gerçekten de hapishane ortamında olması gerektiği gibi davranmak zorundadırlar.. Gardiyanların işi zordur çünkü mahkum rolünde olanlar olayı pek de ciddiye alıyor görünmezler.. Bilim insanları tarafından belirlenmiş hapishane kuralları vardır.. Gardiyanlar mahkumlara bu kuralları ezberletmek ve daha da önemlisi uygulatmak zorundadırlar.. Bu süreçte mahkumlar ve gardiyanlar arasında uyumsuzluklar çıkmaya başlar.. Uygulamaları saçma bulan mahkumlar istenilenleri yapmaz ve gardiyanlar orada düzeni ve disiplini sağlamak zorundadırlar!! Rollerine kendilerini iyice kaptıran gardiyanlar, mahkumları dize getirmek adına onlara cezalar vermeye ve git gide de bu cezaların şiddetini arttırmaya başlamışlardır.. Eline güç geçen insanoğlunun ne kadar vahşileşebileceğinin de mesajını veren oyun, ismi itibariyle de, cesaretin bazen insanları özgürlüklerinden acı bir şekilde ayırabileceğini anlatıyor..  

Oyun hakkında bu kadar bilgi yeterli sanıyorum.. Yazının bundan sonrası ilgilenirseniz benim kişisel görüşlerimle alakalı..

Gardiyan ve mahkum rollerindeki her bir oyuncu çok başarılıydı ve seyirciyi oyuna bağlayan performanslarıyla gerçekten keyif verdiler.. Bu tür oyunlarda ve özellikle de alternatif mekanlarda oyuncunun bir an bile oyundan kopması ve bunu hissettirmesi seyirciye hemen geçer.. Böyle bir problem yaşamadık.. Ancak sahne bilim insanlarının çalışma odasına döndüğünde bir kopukluk olduğunu düşünüyorum.. Yeterince inandırıcı değildi, ya da oyunun hapishane kısmı fazlasıyla  gerçekçi ve inandırıcı olduğu için bu sahneler havada kaldı..

Salon, kapasitesinin son noktasına kadar doluydu sanırım. İnsanlar oyun izlemeye gelmişler ne güzel.. Kimileri araştırarak kimileri de belli ki “Garaj İstanbul’da oyun izlemek bu aralar moda hadi gidip izleyelim” düşüncesiyle gelmişlerdi.. Alternatif mekanlar aracılığıyla, seyirciyle buluşturulması aynı zamanda da içinde bulunması da cesaret isteyen oyunlar insanlara ulaşıyor.. Bu alternatif mekanların özelliği.. Lunapark tadında oyunlar pek izlemiyoruz bu sahnelerde.. Tiyatro izleyicileri bunu bilir ve izleyeceği oyun hakkında hiç bir fikri olmasa bile, içinde marjinallik (aslında normallik) bulunan bir oyun izleyeceğini tahmin eder.. Lakin bir kaç kişi hiç bir fikri olmadan, hiç bir araştırma yapmadan oyuna gelmiş sanırım çünkü oyunun sonunda salonu terk ettiler.. Seyircinin oyun esnasında tiyatroyu terk etmesini, sahnedeki oyunculara yapılmış çok büyük bir saygısızlık olarak görüyorum ama utana sıkıla sessiz sedasız ve mahçup bir yüzle çıkan seyirciyi de suçlayamıyor insan.. Bu oyundaysa fazlasıyla yaptığından emin, gayet sesli bir şekilde söylene söylene ve de en kötüsü sahnenin ortasından geçip, geçmekle de kalmayıp sahnedeki oyuncuyu iterek oyundan çıkan seyirciler vardı!! İnsanlar asap bozucu gerçekleri izlemekten hoşlanmıyorlar!

Yazıyı daha fazla uzatmadan ekip hakkında da şöyle bir bilgi vereyim..

Uyarlayan ve Yöneten: Berna Tunali
Yapım : İlter Yapım
Müzik : Can Türkkan
Işık : İsmail Şeker
Dekor : İlyas Özcan
Kostum: Cenk Doğar
Yardımcı Yönetmenler : Mehmet Ali Gümüş, Cenk Doğar

Oyuncular
Berna Tunalı
Cenk Doğar
Doğa Yaltırık
Efe Can Erdal
Elif Azize Kayalıdere
Erdi Işık
Fırat Altunmeşe
Halit Can Ünal
Kayhan Berkin
Mehmet Solmaz
Mazhar Alican Uğur
Onur Bilge
Onurcan Onus
Ömer Utkan
Tevfik Erman Kutlu
Zeynep Konan

Bence sezon bitmeden bu gerçekliği izlemelisiniz..

Okuduğunuz için teşekkürler..